Subsidies zijn een belangrijk instrument voor gemeenten om hun beleidsdoelen te bereiken. Een subsidie maakt een activiteit mogelijk die anders niet of minder snel zou plaatsvinden. In het sociaal domein blijkt het vaak lastig om goed te sturen met subsidies. Een gemeentelijke fusie is een kans én opdracht om het subsidiebeleid opnieuw in te richten. Zo ook in fusiegemeente Dijk en Waard. Senior Adviseurs Carien Huizing en Marcel van Lochem ondersteunden de nieuwe gemeente bij de herijking van het subsidiebeleid, met een opleiding op maat. In dit artikel leest u meer over het belang van een doelmatig subsidiebeleid en het proces hiertoe.
Veel gemeenten hebben geen zicht op de doelmatigheid van subsidies
Een blik op een aantal willekeurige subsidieregisters van gemeenten leert dat een gemeente al snel enkele honderden euro’s per inwoner per jaar uitgeeft in de vorm van subsidies. Hoeveel zij precies uitgeven en aan wie is vaak voor een belangrijk deel historisch bepaald, vooral als het gaat om subsidies die organisaties jaar-in-jaar-uit ontvangen. Een integrale afweging door het gemeentebestuur van wat de doelen zijn, hoeveel subsidie daarvoor nodig is en wie voor welk bedrag in aanmerking komt, ontbreekt doorgaans. Heel wat lokale rekenkamers hebben zich inmiddels gebogen over het subsidiebeleid en meestal is de uitkomst voorspelbaar. Zo ontbreekt het vaak aan concrete doelen, valt niet te zeggen of de gesubsidieerde activiteiten bijdragen aan de doelen, heeft de raad geen goed zicht op subsidies en mist het college een goed kader om aanvragen te kunnen beoordelen.
Aanleiding tot herijking van het subsidiebeleid
In het sociaal domein is het vaak moeilijk om doelen te concretiseren en meetbaar te maken. Daarom heeft dit domein meer te maken met de genoemde tekortkomingen dan wanneer het gaat om bijvoorbeeld het stimuleren van de installatie van zonnepanelen. In dit licht is het voor elke gemeente aan te bevelen om periodiek het subsidiebeleid in het sociaal domein te herijken. De directe aanleiding is soms de start van een nieuwe coalitie of de noodzaak om te bezuinigen. Maar de aanleiding kan ook een gemeentelijke fusie zijn. Dan moet binnen twee jaar na de fusie het beleid worden geharmoniseerd.
Ook de nieuwe gemeente Dijk en Waard staat voor deze uitdaging
Deze gemeente is per 2022 ontstaan door de bestuurlijke fusie van Langedijk en Heerhugowaard. Er lag al een nieuwe, vastgestelde visie op het sociaal domein. Nu moet deze visie worden vertaald naar een nieuw subsidiebeleid. Duidelijk was dat niet kon worden volstaan met het samenvoegen van het oude beleid van Langedijk en Heerhugowaard. Het is een proces waarin de nodige keuzes moeten worden gemaakt. TransitiePartners is gevraagd om de gemeente in dit proces te ondersteunen.
Niet enkel theorie, maar gezamenlijk aan de slag
Op basis van jarenlange ervaring hebben beide adviseurs een opleiding op maat ontwikkeld voor de beleidsafdeling. De opleiding bestaat naast theorie uit ruimte om samen te werken aan het nieuwe subsidiekader. Zo zijn in gezamenlijkheid de doelen en de opdracht aan de maatschappelijke organisaties geformuleerd, evenals de nieuwe regelingen, het financieel kader en het uitvoeringsproces. Door het te doen, bleef het niet alleen bij theorie. Juist door gezamenlijk te werken aan het kader en de regelingen kregen we ook gezamenlijk de hobbels en dilemma’s uit de praktijk scherp. In de opleiding was ruimte om via de methode van het onderwijsgesprek gestructureerd een oplossing te verkennen. De gemeente werkt nu verder aan het uitwerken van de harmonisatie en het tijdpad.
Meer weten over onze expertise?
TransitiePartners heeft jarenlange ervaring in het sociaal domein en kan ondersteunen bij het (door)ontwikkelen van subsidiebeleid of het opzetten van een opleiding op maat. Meer weten? Neem dan contact op met Marcel van Lochem.