Regionaal samenwerken: het belang van balanceren, expliciete keuzes en tips voor de dagelijkse praktijk

19 januari

Rebecca Meershoek

Best practices en het idee van padafhankelijkheid
Een aantal jaar geleden heb ik een onderzoek gedaan naar regionale inkoopstrategieën, met een focus op de jeugdhulp. Een eerste conclusie van dit onderzoek was dat iedere regio een unieke aanpak bleek te hebben. Een tweede conclusie was dat het nog te vroeg was om te kunnen voorspellen welke regionale (inkoop) strategie de beste resultaten zou opleveren. Mijn aanbeveling was dan ook: focus vooral op wat je van elkaar kunt leren en deel best practices. Reken regio’s bovendien niet af op slechte(re) resultaten, maar vervang dit met de vraag over wat er is geleerd.

Wel waarschuwde ik voor een mogelijke ‘padafhankelijkheid’, waarmee wordt bedoeld dat de keuzes die je nu maakt, je toekomstige keuzeruimte (kunnen) beperken. Dit betekent een grote verantwoordelijkheid voor de regio’s om in te schatten of het huidige beleid toekomstbestendig is en bovendien niet te veel conflicten oproept met andere regio’s of praktijken in Nederland.

Variëteit in regionale werkwijzen en het belang van balanceren
Veel facetten van dit onderzoek zie ik nog steeds terug in het werkveld van vandaag. Het kunnen omgaan met de variëteit in in regionale werkwijzen is nog steeds inherent aan het werken in het sociaal domein. Die verschillen kunnen in de praktijk best lastig zijn, bijvoorbeeld voor partijen die in meerdere regio’s actief zijn.

Een essay van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving stelt dan ook dat regionaal samenwerken vooral een kwestie is van balanceren. Dat betekent niet voor eens en voor altijd kiezen voor óf het een óf het ander, of zoiets als zoeken naar de gulden middenweg, want vaak is die er helemaal niet. Laat de gekozen balans gaandeweg meebewegen als nieuwe situaties of vraagstukken zich met de tijd aandienen.

Tips voor de dagelijkse praktijk
Het komen tot regionale keuzes én bijbehorende afspraken, is een ingewikkeld proces. Vaak zijn hierbij meerdere partijen betrokken, ieder met haar eigen verwachtingen en intenties. Indien deze verwachtingen onder spanning komen te staan, dan kan dit ten koste gaan van de samenwerking. De dagelijkse praktijk kan dus wel baat hebben bij een aantal tips die het samenwerken nét iets makkelijker kunnen maken:

Maak gemaakte regionale keuzes expliciet en vermijdt daardoor dat ze de oorzaak kunnen zijn van een conflict. Vaak bestaat er teveel onduidelijkheid over het doel, of resultaat, van bepaalde regionale maatregelen.
Zorg voor informatiedeling zowel binnen de regio, als over regionale grenzen heen. Dit bevordert het leren van elkaar en vergroot bovendien mogelijk het vertrouwen in de gemaakte regionale keuzes.
Blijf balanceren en zorg voor mogelijkheden om bij te sturen. Dit is vooral van belang als het gekozen pad niet het gewenste resultaat heeft, of de samenwerking tussen gemeenten, met andere regio’s, of met marktpartijen, te veel onder druk zet.

Referenties