Binnen de gemeente is de term “integraal werken” niet meer weg te denken. Vraag gemeenten of ze al integraal werken en men beantwoordt bevestigend dat er grote stappen zijn gemaakt. Met name als het gaat om casusregie, consulenten die een brede blik hebben, breed uitvragen en de multi-probleem casussen die besproken worden tijdens multidisciplinair casuïstiek overleggen met verschillende partners.
De ervaring leert dat de individuen en gezinnen met meervoudige problematiek vaak wel in beeld zijn en dat er inderdaad sprake is van een gecoördineerde aanpak om het leven weer op de rit te krijgen. Van preventie is er echter geen sprake meer. Een integraal ondersteuningsplan bevat vaak de inzet van vele professionals, dure voorzieningen, trajectzorg, inkomensondersteuning en schulddienstverlening. In dit artikel wordt uitgelegd waarom integraal werken op het gebied van preventie van deze problematiek juist van belang is.
Het delen van informatie is vaak nog wel een uitdaging
In kleine gemeenten met een integrale toegang waar de consulenten elkaar kennen wil een gecoördineerde aanpak vaak wel lukken. Maar in een grotere gemeente, waar de toegang tot het sociaal domein nog uit verschillende loketten met verschillende ICT-infrastructuur (cliëntvolgsystemen) bestaat, is deze gecoördineerde aanpak al een stuk lastiger. De Wet Aanpak Meervoudige Problematiek Sociaal Domein (Wams) moet een juridische basis geven om gegevens te combineren tussen deze verschillende systemen.
Maar hoe kunnen we met integraal werken ook het inzetten op preventie laten versterken?
Wanneer er sprake is van multi-problematiek is het per definitie te laat voor preventie, aangezien preventie juist als doel heeft om multi-problematiek te voorkomen. Wil je preventie een kans geven dan zou je in kader van integraal werken je meer moeten richten op de enkelvoudige problematiek. In deze grote groep zitten ook de multi-probleem gezinnen van morgen. Want multi-problematiek ontstaat niet in een dag. Juist de ogenschijnlijke stabiele gezinssituaties waar er eerst een inkomen wegvalt, een jaar later schulden ontstaan, twee jaar later door problematische schulden en stress in het gezin opvoedingsproblemen ontstaan, weer twee jaar later ouders gaan scheiden, en nog weer wat later zowel ouders als kinderen zorg en ondersteuning nodig hebben. Dit zijn de gezinnen waar integraal werken en preventie een groot verschil kunnen maken!
Data-analyse naar stapeling van voorzieningen kan helpen om deze gezinnen in beeld te krijgen. De Wet Aanpak Meervoudige Problematiek Sociaal Domein zou in tegenstelling tot wat de naam van de wet doet vermoeden vooral meerwaarde hebben bij het combineren van gegevens bij ogenschijnlijke enkelvoudige problematiek. De vraag is echter of de Wams hierin gaat helpen. In de concept wettekst staat dat de wettekst geen nieuwe mogelijkheden geeft voor vroegsignalering en “het opsporen van huishoudens die mogelijk kampen met meervoudige problematiek”.
Toch kan je als gemeente nu al stappen maken
Zet casusregie niet alleen in bij multi-probleem casuïstiek. In veel gemeenten zie je dat 80% van de tijd en capaciteit van de toegang naar 5% van de casuïstiek gaat. Neem juist de tijd bij enkelvoudige vragen van gezinnen die je met data-analyse in beeld hebt gekregen. Durf te investeren in gezinssituaties die op het eerste gezicht nog stabiel lijken. Dit raakt ook inrichtingsvragen. Veel gemeenten werken met consulenten (veelal lager ingeschaald) die zich alleen richten op enkelvoudige problematiek en consulenten (veelal een schaal hoger) met het mandaat om casusregie te kunnen voeren en die zich richten op meervoudige complexe problematiek. Laat deze laatste groep consulenten juist ook meekijken met de enkelvoudige problematiek en benut de Wams in de brede zin van preventie. Juist in deze doelgroep is er voor de gemeente veel winst te behalen en kunnen hoge maatschappelijke kosten worden voorkomen.
Wil je meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact op met Melle via [email protected].